U petak, 13. decembra 2019. godine, u 18 sati u Galeriji savremene umetnosti Gradskog muzeja Sombor, održaće se promocija knjige Izvorne narodne pesme iz Sombora i okoline dr Vinka Žganca (uredili Nada Putica, Vesna Ivkov, Pavle Karabasil).
Dr Vinko Žganec (1890—1976), hrvatski melograf, muzikolog, etnomuzikolog, zapisivač narodnih plesova, obreda i običaja, prvi upravnik Instituta za narodnu umjetnost u Zagrebu (danas Institut za etnologiju i folkloristiku), inicijator osnivanja Udruženja muzičkih folklorista Jugoslavije, značajan predstavnik jedne etape razvoja etnomuzikologije i u Srbiji, dao je veliki istraživački doprinos na tlu Vojvodine, u prvoj polovini 20. veka.
Zbirka donosi 176 pesama i melodija, koje je dr Vinko Žganec zabeležio na teritoriji Bačke, Baranje, Slavonije i Srema, u period od 1925. do 1940. godine, dok je živeo u Somboru. Pesme i melodije preuzete su iz dva izvora, rukopisa koji se nalazio u fondu Gradskog muzeja Sombor i rukopisnog materijala iz Instituta za etnologiju i folkloristiku u Zagrebu.
Namera ovog izdanja je da ukaže na značaj i specifičnost građe, nastale pre devedeset godina kao izvora za dalje etnomuzikološke analize, istraživanja u oblasti antropologije muzike i folklora, složenog odnosa muzike, kulture i tradicije ali pre svega da upozna javnost ili je podseti na bogatu muzičko folklornu građu, koja im je ostavljena na čuvanje.
Knjigu će predstaviti: dr Biljana Sikimić (Balkanološki institut SANU, Beograd), dr Mirna Sabljar (Akademija za umjetnost i kulturu, Osijek) i urednici monografije.
Na promociji će nastupiti Mešoviti horSomborskog pevačkog društva, pevačke grupe GKUD „Ravangrad” Sombor, HKPD „S. S. Kranjčević” Bački Breg i HKUD „Vladimir Nazor” Sombor.
Uz prisustvo velikog broja stručne i zainteresovane javnosti 12. novembra je otvorena izložba „Nauka za muzeje: praistorija Sombora i okoline u svetlu novih bioarheoloških istraživanja”.
Nakon uvodne reči Petera Mrakovića, v.d. direktora Gradskog muzeja Sombor prisutnima se obratila prof. dr Sofija Stefanović, rukovodilac projekta „BIRTH”:
— Muzejsko nasleđe može da čuči neprepoznato nakon iskopavanja u našim depoima, ali ako muzeji imaju aktivne, vredne kustose raspoložene za međunarodnu i svaki drugi oblik saradnje, kao što je to, na sreću, slučaj sa Gradskim muzejom Sombor u kome naše koleginice Anđelka Putica i Viktorija Uzelac vredno sa nama sarađuju na istraživanjima, to nasleđe izlazi iz kutija depoa i odlazi u najopremljenije svetske laboratorije čime dolazimo do uzbudljivih podataka o načinu života u praistoriji.
Između ostalog, prof. dr Stefanović je naglasila da posetioci na ovoj izložbi imaju priliku da vide neka od naših najuzbudljivijih otkrića koja nisu važna samo za našu zemlju, već i za čitavu Evropu.
Izložbu je otvorila dr Ivana Živalјević iz Instituta Biosens, rukovodilac projekta Nauka za Muzeje, koja je naglasila da su novi rezultati o životima ljudi i životinja u praistoriji na tlu Bačke prepoznati su kao značajni u naučnim krugovima u zemlji i inostranstvu, no sada nam je cilj da „vratimo nauku u muzej” — da je učinimo dostupnom javnosti, istaknemo ulogu muzeja u inovativnim naučnim istraživanjima i prikažemo koje potencijale ima lokalno muzejsko nasleđe za razumevanje nekih od najvažnijih procesa u ljudskoj istoriji. Ideja izložbe „vraćanje nauke u muzeje” predstavlja intenziviranje komunikacije između arheologa koji rade i stvaraju u istraživačkoj i muzejskoj delatnosti, bez čije saradnje izložba ne bi bila moguća.
Projekat „Nauka za muzeje: praistorija Sombora i okoline u svetlu novih bioarheoloških istraživanja” finansiran je od strane Ministarstva kulture i informisanja Republike Srbije, uz podršku Evropskog istraživačkog saveta. Sponzor mlečnih proizvoda koji su degustirani na otvaranju izložbe bio je „Somboled” DOO Sombor.
Autori izložbe su: Ivana Živalјević, Sofija Stefanović, Anđelka Putica, Viktorija Uzelac, Nenad Jončić, Vesna Dimitrijević, Jelena Jovanović, Darko Stojanovski, Marko Porčić, Jugoslav Pendić, Tamara Blagojević, Kristina Penezić. Autor dizajna je Damir Vlajnić, a ilustracija Nikola Stepković. U realizaciji izložbe i radionica pomogli su: Jelena Marković, Mina Amzirkov, Ana Ćirić, Filip Ristović, Danica Grujić.
Prateći edukativni program izložbe održava se 16, 23 i 30. novembra i 7. decembra. Na radionicama za decu će analizirati ljudske i životinjske skelete i izrađivati keramičke posude, poput onih kakve su korišćene u praistoriji.
Veliko nam je zadovoljstvo da Vas pozovemo na otvaranje izložbe „Nauka za muzeje: praistorija Sombora i okoline u svetlu novih bioarheoloških istraživanja”12. novembra 2019. u 18 časova u Gradskom muzeju Sombor.
Ova izložba, koju je podržalo Ministarstvo kulture i informisanja Republike Srbije i Evropski istraživački savet, predstavlja nove rezultate bioarheoloških istraživanja koje sprovode istraživači iz Instituta Biosens u Novom Sadu angažovani na projektu Evropskog istraživačkog saveta BIRTH, u saradnji sa kustosima Gradskog muzeja Sombor i Muzejske jedinice Narodne biblioteke „Branko Radičević” u Odžacima, i istraživačima Laboratorije za bioarheologiju Filozofskog fakulteta u Beogradu.
Rezultati analiza bioarheološkog materijala sa neolitskih nalazišta Magareći mlin, Topole–Bač i Donja Branjevina iz fundusa muzejskih zbirki u Somboru i Odžacima, do sada su većinom predstavljani međunarodnoj i domaćoj arheološkoj zajednici. Ovom izložbom nastojimo da „vratimo nauku u muzej”, učinimo je dostupnom javnosti i prikažemo potencijal koje ima muzejsko nasleđe za razumevanje nekih od najznačajnijih procesa u ljudskoj prošlosti.
U ime tima projekta „Nauka za muzeje” Ivana Živalјvić, Institut Biosens
Tokom prve polovine godine Gradski muzej Sombor posetila je gospođa dr Marija Tešić, rođ. Mesaroš, iz Novog Sada, profesorka Univerziteta u penziji, potomkinja stare somborske porodice Veselinović. Porodična kuća Veselinovića nalazila se na mestu gde je sada Matično zdanje u Ulici kralja Petra Prvog.
Tom prilikom gospođa Tešić je muzeju poklonila dvadeset i tri dokumenta od važnosti za istorijat porodice Veselinović. Ovaj broj nije bio zaključen tako da je došlo do ponovnih pregovora koji su uključili dodatne predmete od važnosti za zbirke muzeja.
Početkom oktobra usledio je veoma vredan poklon: slika/ikona Sveti Georgije ubija aždaju, rad Marije Atanasijević–Veselinović (Osijek, 1842 — Sombor,1893), slikarke iz Osijeka, udate za Jovana Veselinovića iz Sombora, za koju je 1870. ili 1875, prema podacima iz literature, dobila nagradu na izložbi u Parizu. Slika je rađena tehnikom ulje na platnu, dimenzija 90 × 128 cm, nalazi se u originalnom pozlaćenom ramu i potiče iz šezdesetih godina 19. veka.
Ova izuzetno vredna slika biće postavljena na stalnoj postavci Umetničkog odeljenja Gradskog muzeja Sombor, zajedno sa podacima o poklonu i poklonodavcu, posle kataloške obrade. Gospođa Tešić poklonila je muzeju i deo porcelanskog servisa za ručavanje iz porodične ostavštine. Gradski muzej Sombor ovom prilikom najtoplije zahvaljuje plemenitoj darodavki na izuzetnim poklonima i poverenju koju je ukazala našoj kući.
U periodu od 12. novembra do 14. decembra 2019. Gradski muzej Sombor biće domaćin izložbe „Nauka za muzeje: praistorija Sombora i okoline u svetlu novih bioarheoloških istraživanja” koju finansira Ministarstvo kulture i informisanja Republike Srbije, uz podršku Evropskog istraživačkog saveta.
Otvaranje izložbe je u utorak, 12. novembra u 18 sati. Na izložbi će biti prikazani rezultati analiza bioarheoloških istraživanja koje sprovode naučnici iz Instituta Biosens u Novom Sadu, angažovani na projektu BIRTH, prvom projektu u Srbiji koji je podržao Evropski istraživački savet, u saradnji sa kustosima Gradskog muzeja Sombor i Muzejske jedinice pri Narodnoj biblioteci „Branko Radičević” u Odžacima.
Analize su sprovedene na bioarheološkom materijalu sa praistorijskih nalazišta na teritoriji Bačke: Magareći mlin, Topole–Bač i Donja Branjevina. Novi rezultati o životima ljudi i životinja u praistoriji na tlu Bačke prepoznati su kao značajni u naučnim krugovima u zemlji i inostranstvu, no sada nam je cilj da „vratimo nauku u muzej” — da je učinimo dostupnom javnosti, istaknemo ulogu muzeja u inovativnim naučnim istraživanjima i prikažemo koje potencijale ima lokalno muzejsko nasleđe za razumevanje nekih od najvažnijih procesa u ljudskoj istoriji. Ova tri nalazišta, pružaju važna svedočanstva o prvim zajednicama zemljoradnika i stočara koje su nastanjivale područje Bačke i pružaju odgovore na neka od pitanja:
Kada su živele i kakvog su bile zdravlja, odnosno čime su se hranile prve ljudske zajednice na teritoriji Bačke?
Kako su sahranjivali svoje mrtve?
Kada se na ovim prostorima po prvi put počelo konzumirati mleko životinja?
Prateći edukativni program izložbe — radionice za decu i đake
Tokom trajanja izložbe u Gradskom muzeju Sombor održaće se radionice, u okviru kojih će deca analizirati ljudske i životinjske skelete i izrađivati keramičke posude, poput onih kakve su korišćene u praistoriji.
Sve informacije o izložbi i pratećim programima: Anđelka Putica 060/045–9204 i Viktorija Uzelac 064/332–3818
Na međunarodnoj arheološkoj Konferenciji „Nakit ostaje NAOS 2.0” koja održana u Beogradu, 24. i 25. oktobra 2019, među istraživačkim radovima iz pet zemalja u regionu, prezentovan je rad arheologa Viktorije Uzelac iz Gradskog muzeja Sombor. Predstavljena je Srednjovekovna arheološka zbirka nakita Gradskog muzeja Sombor uz poseban akcenat na model prezentacije prstena.
Srednjovekovno prstenje je najbrojnija vrsta nakita u arheološkoj zbirci Gradskog muzeja Sombor, zastupljena primercima od najjednostavnijih formi, preko masivnih komada naglašene profilacije glave i karike, do luksuznih primeraka. Primerci nakita nastalih u radionicama kasnoantičkih i vizantijskih majstora sa umetničkim tradicijama srpskog srednjovekovnog i ugarskog zlatarstva predstavljaju vrhunske umetničke interpretacije koje svedoče o svim sferama društvenog života u prošlosti, o zanatstvu, trgovini, religiji, modi, filozofiji i estetici. Bogat istorijat zbirki sa kraja XIX i početka XX veka svedoče o razvijenoj svesti građanstva Sombora i o značaju očuvanja nacionalne kulturne baštine i velike uloge Muzeja u društvu.
Izborom reprezentativnih kopija i replika srednjovekovnog nakita iz arheoloških zbirki Gradskog muzeja Sombor, stručnoj javnosti predstavljen je i model — prsten kao vidljivi identitet pojedinca. Kulturno nasleđe koje svedoči o viševekovnoj tradiciji izrade i nošenja nakita, preko poruka i simbola omogućava, proučavanje i prezentaciju arheološkog nakita, na primeru prstena.
Otvaranje izložbe „Priča o peškiru”, autora Ljubice Bačić, višeg kustosa etnologa, biće održano 11. septembra 2019. godine u 18 časova. Tokom trajanja izložbe biće organizovane radionice o vezu.
U okviru Zbirke tekstilnog pokućstva Gradskog muzeja Sombor postoji kolekcija peškira. Sadrži peškire različite vrste ornamentike koji su tkani ili vezeni. Na izložbi će biti razmatrane istorijske činjenice u kojima su peškiri nastajali, tehnike tkanja i ukrašavanja, funkcije peškira, ornamentika i njihova simbolika.
Za izložbu je izdvojen 61 peškir nastao tokom 19. i 20. veka u Somboru i njegovoj okolini. Peškiri su uglavnom korišćeni u porodicama u kojima su nastajali ili su ih sačuvali oni koji su ih nasledili. Nabavljani su u periodu od 1951. do 2017. godine. Većina peškira je sa prostora Sombora i njegove okoline, ali se u kolekciji nalaze i pet peškira iz Hrvatske.
Izložba „Priča o peškiru” pruža sliku o tradicionalnim rukotvorinama pripadnika svih naroda i etničkih zajednica na području Sombora i okoline. Njen cilj je da putem izabranih predmeta skrene pažnju javnosti na estetsku vrednost ovog kulturnog nasleđa i da se publika upozna sa umećem vezenja, koje je već sada odraz jednog drugačijeg načina života.
Pozivamo vas u dvorište Gradskog muzeja u ponedeljak, 5. avgusta 2019. godine od 20 časova. Program dešavanja:
Predavanje o antičkim instrumentima do teleskopske ere „Kako su ljudi dohvatali nebo”, Branko Simonović, Astronomsko društvo „Ruđer Bošković”, Beograd
„Od logosa do mita — bronzani disk iz Nebre”, Anđelka Putica, viši kustos arheolog
Noćno posmatranje neba teleskopom, od 22 časa, Trg Koste Trifkovića
Od najstarijih trenutaka našeg putovanja kroz planetu Zemlju, čovek je uvek dizajnirao i kreirao instrumente za posmatranje i razumevanje nebeskog svoda sa zvezdama i mnogobrojnim fenomenima. Pokušaćemo da odgonetnemo njihove tajne kroz arheološke nalaze i zapise koje su nam ostavili stari narodi.
Povodom konferencije „Vaspitavati kulturom: ka društvu u kome su vrednosti važne” održane 24. juna u okviru okruglog stola „Kako sve možemo vaspitavati kulturom”, kao primer dobre prakse prepoznat je i pozvan Gradski muzej Sombor da predstavi svoju radionicu „Muzej u koferu”, koju vodi Nevena Živadinović Kusonić, kustos pedagog. Radionica predstavlja aktivnu saradnju između škola i muzeja, posredstvom lokalne samouprave i Kulturnog centra „Laza Kostić” Sombor.
Ova radionica je uspešno izvedena u svim somborskim i seoskim osnovnim školama kroz organizovano gostovanje muzeja u školskom prostoru, u kome je muzejski pedagog kroz igru približila učenicima muzejske eksponate i upoznala ih sa njihovom namenom. Sadržaj radionice je usklađen sa nastavnim planom, sa ciljem da istakne vrednost negovanje tradicije. Radionica u školskom ambijentu dovela je do pojačanog interesovanja učenika za muzej i muzejsku delatnost. Škole obuhvaćene ovom radionicom organizovano su posetile muzej i sa kustosom obišli stalnu postavku i zabavili se u različitim kreativnim radionicama muzejske učionice.
Dr Vinko Žganec (1890—1976), hrvatski melograf, muzikolog, etnomuzikolog, zapisivač narodnih plesova, obreda i običaja, prvi upravnik Instituta za narodnu umjetnost u Zagrebu (danas Institut za etnologiju i folkloristiku), inicijator osnivanja Udruženja muzičkih folklorista Jugoslavije, značajan predstavnik jedne etape razvoja etnomuzikologije i u Srbiji, dao je veliki istraživački doprinos na tlu Vojvodine, u prvoj polovini 20. veka.
